węże w Polsce
Zwierzęta

Węże w Polsce. Które z nich są jadowite?

Zaskroniec, żmija zygzakowata, gniewosz plamisty i wąż Eskulapa to cztery gatunki węży, które żyją na obszarze Polski. Nie jest ich wiele i są pod ochroną, jest ich też niewiele. Najczęściej można spotkać zaskrońca na leśnych ścieżkach. Poznajmy bliżej wszystkie odmiany.

Który jest najbardziej jadowity, którego należy się bać, a które są nieszkodliwe? Cztery gatunki to nie jest wiele do zapamiętania, dlatego warto je poznać i zapamiętać, by w razie spotkania z nimi nie panikować i zachować spokój.

Jaki wąż w Polsce jest najbardziej jadowity i niebezpieczny?

Dla większości z nas spotkanie z wężem nie jest przyjemne – bez znaczenia, czy jest on jadowity, czy nie. Mimo to warto zapamiętać, że w Polsce żyje tylko jeden gatunek węża, który jest jadowity – to żmija zygzakowata. Jej ulubione miejsca to:

  • gęste trawy,
  • bogate zarośla,
  • torfowiska,
  • korzenie drzew,
  • szczeliny skalne,
  • norki gryzoni,
  • polne drogi,
  • nagrzane kamienie.

Żmije zygzakowate pod ochroną

Żmije w Polsce są pod ochroną. Oznacza to, że nie można ich łapać, zabijać ani ingerować w ich świat, bo pełnią ważną funkcję w ekosystemie. Najlepiej ich unikać – dla obu stron. Każda żmija uwielbia i ceni spokój, dla niej atak to ostateczność. Nie szuka kontaktu, unika spotkania z człowiekiem, szykuje się do ataku jedynie wtedy, gdy musi, bo nie ma innego wyjścia. Najczęściej ucieka przed człowiekiem.

Zapamiętaj, że żmija przed atakiem syczy i daje znaki ostrzegawcze. Nie zawsze przy ugryzieniu wpuszcza jad, ale trzeba mieć świadomość, że go ma. Na toksynę szczególnie powinny uważać dzieci i osoby starsze. Po ukąszeniu od razu konieczna jest pomoc, by od razu otrzymać antytoksynę. Musi ją przyjąć każdy, kto został ugryziony przez żmiję.

Jak odróżnić ją od innych? Ma pewien znak rozpoznawczy, na co wskazuje już jej nazwa. Jest to ciemny zygzak na grzbiecie. Weź jednak pod uwagę, że każdy osobnik może się różnić, a na przykład na ciele żmii melanistycznej trudno go dostrzec, zwłaszcza z pewnej odległości. Żmija ta może mieć długość do ok. 80-90 cm. Występuje w kolorach brązowo-czerwonym, czarnym i szarym.

Zaskroniec – wąż niejadowity w Polsce

Większość z nas spotkała węża wiele razy, m.in. w lesie. Najczęściej był to zapewne wąż czarny, czyli zaskroniec. To najpopularniejszy gatunek w naszym kraju – nie jest jadowity, ale dość duży i robi wrażenie. Samica zaskrońca osiąga do 1,5 metra długości, a samce do 1. metra. Zaskroniec lubi ryby, poluje na płazy i małe gryzonie.

Można go poznać po cechach charakterystycznych – m.in. po czarnych, poprzecznych pasach na grzbiecie oraz po źółto-czarnych plamach za skroniami. Też unikają człowieka, mogą syczeć, by nas odstraszyć, ale nie ma jadu, więc nie jest niebezpieczny dla naszego życia. Preferują tereny wodniste i nagrzane słońcem – jak m.in. bagna, obrzeża lasu, podmokłe ścieżki leśne, pola, okolice jezior i okolice rzek. Zaskrońców jest stosunkowo dużo, jeśli mieszkasz blisko takich terenów, musisz liczyć się z tym, że zawita na Twój ogród albo nawet do domu.

Wąż Eskulapa – największy z węży żyjących w Polsce

Wąż Eskulapa jest największym z węży mieszkających w naszym kraju. Może osiągać długość do 2 metrów. Za jego głową są dwie jasne plamy, co sprawia, że można pomylić go z zaskrońcem – ten jednak ma wokół czarną obwódkę. Eskulap ma jasny kolor, a podgardle i podbrzusze koloru złoto-beżowego. To bardzo rzadki gatunek węża w Polsce – jest ich ok. 100 sztuk. Eskulap nie jest jadowity. Występuje przede wszystkim w Bieszczadach – lubi pola, lasy liściaste i urwiska. Eskulap dusi zdobycz i następnie ją połyka.

Gniewosz plamisty

Wiele nazw gatunków zwierząt zwraca uwagę na ich cechy szczególne. Gniewosz plamisty osiąga długość od 60 cm do 90 cm. Jego grzbiet zdobią charakterystyczne plamki. Ma jednobarwną kolorystykę – zwykle dostrzec można brązy i szarości. Jest niegroźny dla człowieka, poluje na małe ssaki, jaszczurki i płazy. Lubi słońce i chętnie wygrzewa się na kamieniach, może też przebywać w trawach i gęstych zaroślach.

fot. MolnarSzabolcsErdely / Pixabay

Ilona to autorka i ekolog, absolwentka studiów z dziedziny ochrony środowiska. Jako wegetarianka z pasją do roślin, w szczególności do swojej kolekcji monster, i kundelkiem Waflem u boku, Ilona pisze inspirujące i naukowo poparte artykuły. Jej teksty oferują praktyczne rady i spostrzeżenia na temat zrównoważonego życia i wpływu na środowisko. 🌱🐾