Borowiec wielki (Nyctalus noctula) to niezwykły przedstawiciel polskiej fauny, będący największym nietoperzem w Polsce. Ten majestatyczny ssak nocny fascynuje zarówno badaczy, jak i miłośników przyrody swoimi zachowaniami, zdolnościami nawigacyjnymi oraz rolą w ekosystemie. W tym artykule przyjrzymy się bliżej temu gatunkowi, jego biologii, zachowaniom, a także wyzwaniom, z jakimi się mierzy.

Borowiec wielki charakteryzuje się imponującymi rozmiarami jak na nietoperza. Jego rozpiętość skrzydeł może dochodzić do 45 centymetrów, a długość ciała wynosi od 6 do 8 centymetrów. Masa ciała dorosłego osobnika to około 25-40 gramów, co czyni go największym nietoperzem w Polsce. Futro borowca wielkiego jest zazwyczaj brązowe lub ciemnobrązowe, z jaśniejszym odcieniem na brzuchu. Lot borowca wielkiego jest szybki i zwrotny. Nietoperz ten potrafi osiągać prędkość do 50 km/h, co umożliwia mu efektywne polowanie na owady w locie. Dzięki swojej budowie anatomicznej, borowiec wielki potrafi wykonywać złożone manewry w powietrzu, co czyni go jednym z najskuteczniejszych myśliwych wśród nietoperzy.

„Czy wiedziałeś, że…?

Borowiec wielki jest w stanie przelecieć nawet 1000 kilometrów podczas swoich migracji sezonowych? Ta niesamowita zdolność czyni go jednym z najbardziej mobilnych nietoperzy w Europie.”

Siedliska i Rozmieszczenie

Borowiec wielki zamieszkuje różnorodne siedliska, od lasów liściastych i mieszanych, przez parki miejskie, po tereny rolnicze. W Polsce można go spotkać na terenie całego kraju, choć preferuje obszary z dużą ilością drzew, które służą mu jako schronienie w ciągu dnia. Wybiera dziuple drzew, skrzynki lęgowe, a czasem nawet budynki jako miejsca do spania. Borowiec wielki jest owadożerny. Jego dieta składa się głównie z dużych owadów, takich jak chrząszcze, ćmy i muchy. Polując w locie, wykorzystuje zdolności echolokacyjne, które pozwalają mu precyzyjnie namierzyć i złapać ofiarę nawet w całkowitej ciemności.

Zachowanie i Tryb Życia

Podobnie jak inne nietoperze, borowiec wielki używa echolokacji do orientacji w przestrzeni i polowania. Wydaje ultradźwięki, które odbijają się od obiektów i wracają do jego uszu, tworząc „dźwiękowy obraz” otoczenia. Dzięki temu może unikać przeszkód i skutecznie polować na owady. Okres godowy borowca wielkiego przypada na późne lato i jesień. Samice rodzą młode w czerwcu lub lipcu, zazwyczaj jedno lub dwa. Młode nietoperze są karmione mlekiem matki przez około miesiąc, po czym zaczynają uczyć się latać i polować na własną rękę.

Borowiec wielki odgrywa ważną rolę w ekosystemie jako naturalny kontroler populacji owadów. Polując na duże ilości owadów, przyczynia się do zmniejszenia ich liczebności, co ma znaczenie zwłaszcza w kontekście szkodników rolniczych i leśnych.

Nietoperze, w tym borowiec wielki, są często uważane za wskaźniki zdrowia środowiska. Ich obecność świadczy o dobrej jakości siedlisk, ponieważ są bardzo wrażliwe na zmiany w ekosystemie, takie jak zanieczyszczenie powietrza czy dostępność odpowiednich schronień.

Ciekawostki o Borowcu Wielkim

1. Długodystansowe Migracje – Borowiec wielki jest jednym z nielicznych gatunków nietoperzy w Polsce, który podejmuje długodystansowe migracje. Na zimę migruje na południe, często przelatując setki kilometrów.
2. Zdolności Echolokacyjne – Borowiec wielki może emitować dźwięki o częstotliwości od 20 do 50 kHz, które są poza zasięgiem ludzkiego słuchu.
3. Długowieczność – W naturalnych warunkach borowiec wielki może żyć nawet 10-12 lat, choć zdarzają się osobniki, które dożywają 20 lat.
4. Schronienia – Oprócz dziupli drzew, borowce wielkie często korzystają z budek lęgowych zawieszanych przez ludzi, co pomaga w ochronie gatunku.

Ochrona gatunkowa

Jednym z największych wyzwań dla borowca wielkiego jest utrata naturalnych siedlisk. Wycinka starych drzew, które są idealnymi miejscami na schronienia, znacząco wpływa na populacje tych nietoperzy. Pestycydy i inne chemikalia stosowane w rolnictwie mogą zmniejszać dostępność owadów, którymi borowce się żywią, a także bezpośrednio szkodzić zdrowiu nietoperzy. Edukacja i zwiększanie świadomości społecznej na temat nietoperzy, w tym borowca wielkiego, są kluczowe dla ich ochrony. Wiele osób nadal obawia się nietoperzy z powodu mitów i błędnych przekonań.

Borowiec wielki (Nyctalus noctula) to fascynujący i niezwykle ważny gatunek nietoperza, który odgrywa kluczową rolę w ekosystemie Polski. Jego imponujące zdolności echolokacyjne, szybki i zwrotny lot, a także rola w kontrolowaniu populacji owadów czynią go jednym z najbardziej interesujących ssaków nocnych. Ochrona jego siedlisk i zwiększenie świadomości społecznej są kluczowe dla zachowania tego niezwykłego gatunku dla przyszłych pokoleń.

fot. Mnolf (wiki)