W Polsce występuje 21 gatunków nietoperzy, wśród nich kilka jest rzadko lub sporadycznie spotykanych. Należy do nich również mroczek posrebrzany, jeden z najładniej ubarwionych nietoperzy, którego cechą charakterystyczną są właśnie wyraźnie srebrzysto zakończone włosy na grzbiecie ciała.
Nietoperz ten należy do średnich pod względem wielkości, posiadając około 27 cm rozpiętości skrzydeł. Jego rozmieszczenie obejmuje środkową Europę, Skandynawię, na zachód sięga po Francję i Szwajcarię, a na południu Półwysep Apeniński i Bałkański, dalej na wschód występuje w Azji, Iranie i w Himalajach. W Polsce częściej spotykany jest w centralnej i wschodniej części kraju. W ostatnich latach znajomość jego występowania w Polsce znacznie wzrosła, do niedawna był uważany za nietoperza sporadycznie spotykanego.
Mroczek posrebrzany jest związany z lasami, chociaż w Europie zachodniej spotykany był z dala od nich, w miastach. Jego charakterystyczną cechą jest wyraźny metaliczny głos, wydawany w czasie lotu.
Prowadząc od z górą pół wieku badania nad nietoperzami w Krakowie i okolicy nigdy tego gatunku nie stwierdziłem. Dopiero 23 września 1998 r. został złowiony mroczek posrebrzany w jednym z pokoi na piątym piętrze osiedla mieszkaniowego na peryferiach miasta. Jeszcze tej samej jesieni, 9 listopada złowiono następny okaz tego nietoperza w jednym z pokoi na dziewiątym piętrze wysokiego budynku (szpital) w tej samej okolicy miasta. Również tej samej jesieni, 25. listopada został złowiony kolejny mroczek posrebrzany na dużym osiedlu mieszkaniowym w zachodniej peryferyjnej części miasta. Przebywał on na wysokości dziewiątego piętra dużego bloku mieszkalnego.
W następnym roku już 13 września złowiono mroczka posrebrzanego w podobnej okolicy miasta, co dwa pierwsze okazy, w północno-wschodniej części Krakowa, tym razem jednak w pokoju budynku biurowego na wysokości drugiego piętra. Wreszcie 22. listopada 1999 r. złowiono mroczka posrebrzanego w pokoju mieszkalnym wysokiego bloku mieszkalnego na szóstym piętrze na nowym osiedlu w peryferyjnej południowo-wschodniej okolicy miasta. Warto nadmienić, że mroczek posrebrzany w ostatnich latach został stwierdzony również kilkakrotnie w jesieni i w zimie w budynkach mieszkalnych w Warszawie.
W uzupełnieniu tych informacji należy dodać, że 4 stycznia 1999 r. został złowiony nietoperz mroczek borowiec, mieszkaniec głównie lasów, na nowym osiedlu w części południowej miasta. Nietoperz ten przebywał w zsypie na śmieci na terenie nowego, wysokiego bloku mieszkalnego. Należy on do jednych z naszych największych gatunków nietoperzy, a rozpiętość skrzydeł wynosi do 40 cm. Występuje w całej Europie i poprzez centralną Azję zasięg jego występowania dochodzi do Chin i Japonii. Jego kryjówkami są dziuple drzewne, ale czasem także budynki, np. ich strychy. Inny okaz tego gatunku został złowiony 30 marca 1989 r. na trzecim piętrze pewnego instytutu.
Z przedstawionych danych wynika, że niektóre gatunki nietoperzy wybierają na swoje okresowe kryjówki nowoczesne, przeważnie wysokie bloki mieszkalne. Ma to miejsce podczas wędrówek sezonowych tych nietoperzy, szczególnie w jesieni. Lecąc na stosunkowo niewielkiej wysokości wpadają w nocy do otwartych okien mieszkań i stają się przypadkowymi mieszkańcami. Po krótkim czasie podejmują swoją wędrówkę dalej. Trzeba dodać, że i mroczek posrebrzany i mroczek borowiec to jedni z najlepszych wędrowców. Szlaki ich wędrówek sezonowych prowadzą w jesieni z północnego wschodu lub wschodu, częściowo przez nasz kraj, do południowo-zachodniej Europy, gdzie klimat jest łagodniejszy od tego, jaki panuje w ich miejscach rodzinnych (Rosja, Azja).
Wśród naszych nietoperzy jest kilka gatunków, które związane są z człowiekiem. Wybierają one swoje kryjówki w piwnicach lub podziemiach budowli, na strychach i wieżach kościołów, czy obszernych strychach budynków mieszkalnych. Do takich gatunków synantropijnych należą np. mroczek późny czy gacki. Jak widać i inne gatunki nietoperzy mogą wybierać bliskie sąsiedztwo człowieka.
Wszystkie nasze gatunki nietoperzy krajowych są pod ścisłą ochroną. Dlatego należy w przypadku stwierdzenia takiego nietoperza w mieszkaniu odpowiednio postępować. Przede wszystkim nie należy go niepokoić, nie starać się go wszystkimi sposobami złowić. Najlepiej zostawić w spokoju do wieczora i wtedy otworzyć okno, a sam spokojnie wyleci na zewnątrz. Dotyczy to okresu od wiosny do jesieni, natomiast w zimie przenieść takiego nietoperza w niewielkim pudełku do chłodnej piwnicy, a stamtąd on spokojnie wyleci (pomieszczenie powinno posiadać otwór na zewnątrz). Jeżeli ktoś chce przysłużyć się nauce, to w przypadku stwierdzenia nietoperza w mieszkaniu lub budynku należy zawiadomić najbliższą placówkę naukową, najlepiej przyrodniczą.
Fot. Salmar / pixabay
