Trzmiel ziemny, znany naukowo jako Bombus terrestris, to jeden z najbardziej charakterystycznych i łatwo rozpoznawalnych przedstawicieli rodziny trzmielowatych. Z jego bujnym, czarno-żółtym ubarwieniem i głośnym brzęczeniem można się spotkać w wielu ogrodach, parkach i na łąkach. Nie tylko przyciąga uwagę swoim wyglądem, ale odgrywa kluczową rolę w ekosystemach jako efektywny zapylacz.
Charakterystyka i rozmieszczenie
Trzmiel ziemny osiąga długość od 2 do 3 cm, wyróżniając się gęstym, puszystym owłosieniem i charakterystycznym, pasiastym wzorem na ciele. Ten gatunek jest szeroko rozpowszechniony w Europie, północnej Afryce oraz zachodniej i centralnej Azji, adaptując się do różnych środowisk, od obszarów miejskich po otwarte przestrzenie wiejskie.
Kluczowe informacje o Trzmielu ziemnym (Bombus terrestris) w formie tabeli
| Cecha | Opis |
|---|---|
| Rozmiar | 2-3 cm długości |
| Ubarwienie | Czarne z charakterystycznymi żółtymi pasami |
| Rozmieszczenie | Europa, północna Afryka, zachodnia i centralna Azja |
| Środowisko | Ogrody, parki, łąki, obszary miejskie i wiejskie |
| Struktura społeczna | Kolonie składają się z królowej, robotnic i trutni |
| Gniazda | Pod ziemią, często w opuszczonych norach gryzoni |
| Rola ekologiczna | Jeden z najważniejszych naturalnych zapylaczy |
| Metoda zapylania | Buzz pollination (wibracyjne zapylanie) |
| Główne zagrożenia | Zmiany klimatu, utrata siedlisk, pestycydy, choroby |
Ekologia i zachowanie
Trzmiel ziemny prowadzi społeczny tryb życia, tworząc kolonie liczące od kilkudziesięciu do kilkuset osobników. Gniazda są zazwyczaj zakładane pod ziemią, w opuszczonych norach gryzoni, co tłumaczy nazwę gatunku. Kolonie składają się z królowej, robotnic i trutni, z których każda grupa odgrywa określoną rolę w strukturze społecznej.
Rola w zapylaniu
Trzmiel ziemny jest jednym z najważniejszych naturalnych zapylaczy. Jego zdolność do tzw. buzz pollination, czyli wibracyjnego zapylania, umożliwia efektywne zapylanie wielu gatunków roślin, w tym uprawnych. Dzięki temu trzmiel przyczynia się do utrzymania bioróżnorodności oraz zwiększenia plonów wielu roślin użytkowych.
Zagrożenia i ochrona
Mimo swojej wszechstronności, trzmiel ziemny, podobnie jak wiele innych gatunków owadów zapylających, stoi przed szeregiem wyzwań. Zmiany klimatu, utrata siedlisk naturalnych, użycie pestycydów i choroby są głównymi czynnikami zagrożenia dla tych owadów. Ochrona trzmieli, w tym Bombus terrestris, staje się kluczowa dla zachowania równowagi ekosystemów i zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego.
Przeczytaj także:
Chrząszcz majowy (Melolontha melolontha) – Wieczorny gość polskich ogrodów
To cię zaskoczy!
Ciekawostki o Trzmielu ziemnym
- Wibracyjne zapytanie: Trzmiel ziemny potrafi wykonać unikalną technikę zapylania, polegającą na wibracji ciała, dzięki czemu uwolnione zostają ukryte w kwiatach pyłki. Ta metoda jest niezwykle skuteczna w zapylaniu niektórych roślin, np. pomidorów czy papryki.
- Termoregulacja: Trzmiel ziemny jest zdolny do termoregulacji, czyli utrzymania stałej temperatury ciała, co umożliwia mu aktywność nawet w chłodniejsze dni. To wyjątkowe wśród owadów, które zazwyczaj są zależne od temperatury otoczenia.
- „Praca zespołowa”: W kolonii trzmiela ziemnego królowa, robotnice i trutnie pełnią różne role, ale wszystkie współpracują na rzecz dobra kolonii. Robotnice zajmują się zbieraniem pokarmu, królowa odpowiada za rozród, a trutnie – za zapylanie nowych królowych z innych kolonii.
- Długowieczność królowej: Królowa trzmiela ziemnego może żyć do jednego roku, co w świecie owadów jest stosunkowo długim okresem życia. Większość tego czasu spędza na zakładaniu i rozwijaniu kolonii.
Trzmiel ziemny – kluczowy zapylacz w ekosystemie
Trzmiel ziemny jest nie tylko fascynującym owadem ze względu na swoje unikalne cechy i zachowania, ale pełni również niezwykle ważną rolę ekologiczną jako zapylacz. Jego obecność w środowisku jest wskaźnikiem zdrowia ekosystemu i różnorodności biologicznej. Działania na rzecz ochrony trzmieli i ich siedlisk, takie jak ograniczenie użycia pestycydów, tworzenie „hotelików” dla owadów czy nasadzanie roślin miododajnych, są kluczowe dla zachowania tych niezwykłych owadów i funkcji, które pełnią w przyrodzie.
krzysztofniewolny, HeikeFrohnhoff, ClaudiaWollesen/pixabay
