Zimą wielu z nas, kierowanych dobrymi intencjami, sięga po najłatwiej dostępny pokarm – chleb – i karmi nim ptaki w parkach, na stawach czy przy karmnikach. Choć taki gest może wydawać się pomocny, w rzeczywistości przynosi więcej szkody niż pożytku. Chleb to produkt, który nie jest odpowiedni dla ptaków, a jego spożycie może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, niedoborów żywieniowych, a nawet śmierci.

W tym artykule wyjaśniamy, dlaczego nie wolno karmić ptaków chlebem, jakie mogą być tego skutki oraz czym bezpiecznie je dokarmiać zamiast pieczywa.

Chleb nie jest naturalnym pokarmem ptaków

Ptaki nie wyewoluowały do trawienia chleba. Ich układ pokarmowy jest przystosowany do nasion, owadów, owoców czy małych organizmów wodnych – w zależności od gatunku. Pieczywo, choć sycące, nie spełnia tych kryteriów. Jest to produkt przetworzony, zawierający mąkę pszenną, sól, drożdże, cukier i konserwanty, których ptaki nie powinny spożywać.

Szkody zdrowotne wynikające z karmienia ptaków chlebem

• Kwasica żołądka

Trawienie chleba prowadzi do powstawania tzw. kwasu chlebowego, który zakwasza układ pokarmowy ptaków, zaburza florę bakteryjną jelit, a w konsekwencji powoduje biegunki i stany zapalne. Osłabione ptaki są bardziej podatne na infekcje i pasożyty.

• Zaburzenia gospodarki wodnej

Chleb zawiera sól – składnik szkodliwy dla ptaków, zwłaszcza gdy nie mają stałego dostępu do czystej wody pitnej. Nadmiar sodu może prowadzić do odwodnienia, niewydolności nerek, a nawet do śmierci zwierzęcia.

• Anielskie skrzydło (angel wing)

To poważna deformacja stawów skrzydeł, która uniemożliwia ptakom latanie. Jest wynikiem diety bogatej w kalorie (głównie z chleba), a ubogiej w niezbędne minerały, takie jak wapń, mangan, witamina D i E. Najczęściej występuje u młodych łabędzi, kaczek i gęsi karmionych przez ludzi pieczywem.

• Niedobory żywieniowe

Chleb daje złudne uczucie sytości – ptak najada się nim szybko, ale nie otrzymuje żadnych istotnych składników odżywczych. Brak pełnowartościowego pożywienia prowadzi do osłabienia organizmu, obniżenia odporności i zmniejszenia zdolności do przetrwania zimy.

• Uszkodzenie nerek

Regularne karmienie ptaków chlebem zwiększa ryzyko problemów metabolicznych i uszkodzenia nerek, które nie są przystosowane do przetwarzania nadmiaru węglowodanów i soli zawartych w pieczywie.

Dodatkowe zagrożenia wynikające z dokarmiania chlebem

Spleśniały chleb to śmiertelne zagrożenie dla ptaków – w wilgotnym środowisku bardzo szybko rozwijają się na nim mykotoksyny, które mogą wywołać silne zatrucia, uszkodzenia organów wewnętrznych, a nawet śmierć zwierzęcia. Wrzucanie pieczywa do stawów czy rzek ma też fatalny wpływ na środowisko wodne – gnijący chleb pochłania tlen, sprzyja zakwitowi glonów i sinic, co szkodzi nie tylko ptakom, ale również rybom, płazom i owadom wodnym.

Dodatkowo, łatwy dostęp do „darmowego jedzenia” prowadzi do niekontrolowanego gromadzenia się dużych stad, zwiększając zagęszczenie i rywalizację – a to z kolei przyspiesza rozprzestrzenianie się chorób i może skutkować wypieraniem mniej licznych, słabszych gatunków przez silniejsze.

Czym można karmić ptaki zamiast chleba?

Zamiast pieczywa, warto sięgnąć po naturalny i bezpieczny pokarm dostosowany do danego gatunku ptaków:

Ważne, by pokarm był świeży, niesolony i bez dodatków (np. bez przypraw, tłuszczu, konserwantów). Przeczytaj także o najważniejszych zasadach karmienia ptaków w zimie.

Karmienie ptaków pieczywem – Podsumowanie

Karmienie ptaków chlebem jest szkodliwe – zarówno dla ich zdrowia, jak i dla środowiska. Nawet jeśli kierujemy się dobrym sercem, warto zdobyć podstawową wiedzę o potrzebach ptaków zimujących w Polsce.

Chleb nie powinien nigdy trafiać ani do karmnika, ani do stawu – zamiast pomagać, wyrządza szkodę. Jeśli chcesz pomóc ptakom w czasie zimy, rób to mądrze – oferując im wartościowy pokarm i czystą wodę. W ten sposób wspierasz dziką przyrodę naprawdę skutecznie.

ksai fot. tockSnap/pixabay, GAIMARD, GAIMARD