Sezon na grzyby to wyjątkowy czas dla miłośników natury i przygód w lesie. To okres, gdy lasy stają się miejscem poszukiwań tych małych, często ukrytych skarbów. Ale gdzie i kiedy szukać, aby nasze poszukiwania były owocne? Oto poradnik dla wszystkich, którzy kochają wycieczki do lasu i chcą spróbować swoich sił w zbieraniu grzybów.

Kiedy szukać grzybów?

Sezon na grzyby w Polsce rozpoczyna się najczęściej w lipcu i trwa do października, jednak najbardziej obfity okres przypada na późne lato i wczesną jesień – szczególnie na wrzesień i październik, gdy lasy obfitują w różnorodne gatunki. Warto mieć na uwadze, że grzyby są niezwykle wrażliwe na warunki pogodowe. Najlepiej rosną po kilku dniach ciepłych, wilgotnych dni, dlatego okres kilka dni po deszczu, gdy temperatura jest umiarkowana, jest optymalny do ich zbioru.

Grzyby rosną szczególnie dobrze, gdy noce są chłodne, a dni umiarkowanie ciepłe – wtedy wilgoć utrzymuje się w glebie, sprzyjając ich wzrostowi. Na większe grzybobranie można liczyć w lasach, które miały kilka deszczowych dni i nie zostały jeszcze przetrzebione przez innych zbieraczy.

Gdzie szukać grzybów?

Grzyby w Polsce można znaleźć niemal w każdym regionie, jednak szczególnie obfite tereny to lasy mieszane i liściaste w pobliżu gór, takie jak okolice Beskidów, Tatr czy Bieszczadów, gdzie obszary naturalnych lasów zachowują wyjątkowe warunki wilgotnościowe. Warto również odwiedzić popularne tereny leśne w województwach mazowieckim, lubelskim i podlaskim, gdzie w lasach sosnowych często występują borowiki, podgrzybki i koźlarze.

Idealnymi miejscami są wilgotne fragmenty lasów, szczególnie w pobliżu drzew takich jak dęby, buki, sosny i świerki. Grzyby często pojawiają się przy stertach opadłych liści, przy zwalonych pniach i starych, butwiejących drzewach, które dostarczają im substancji odżywczych.

Gdzie szukać informacji o występowaniu grzybów?

Aktualne informacje o miejscach, gdzie najczęściej można spotkać grzyby, znajdziesz na stronach internetowych i w aplikacjach poświęconych grzybobraniu. Przykładem jest portal grzyby.pl, gdzie użytkownicy dzielą się najnowszymi doniesieniami o udanych zbiorach i opisują warunki panujące w różnych regionach kraju. Strona ta dostarcza informacji o miejscach i okresach występowania konkretnych gatunków grzybów oraz podpowiada, które lasy w Polsce są aktualnie najbardziej obfite.

Jakie gatunki grzybów zbierać?

Pamiętaj, że identyfikacja grzybów może być trudna i zawsze należy zbierać tylko te gatunki, co do których jesteś całkowicie pewny. W razie wątpliwości, lepiej pozostawić grzyb w lesie. Bezpieczeństwo jest najważniejsze.

• Borowik szlachetny (prawdziwek). Rozpoznawalny po grubym, brązowym kapeluszu. Występuje głównie w lasach iglastych i mieszanych. Nazywany jest królem grzybów.
• Maślak. Charakterystyczny żółty kolor i lepki kapelusz. Preferuje lasy iglaste. Często rosną w lasach liściastych. Można je znaleźć m.in. w Puszczy Białowieskiej czy na terenach Kampinoskiego Parku Narodowego.
• Ma brązowy kapelusz i żółtawy trzon. Częsty w lasach mieszanych.
• Łatwo rozpoznawalna dzięki pomarańczowemu kolorowi. Rośnie w grupach, często w mchu pod świerkami.
• Koźlak. Ten grzyb charakteryzuje się grubym, często pofalowanym kapeluszem o barwie od jasnobrązowej do ciemnobrązowej. Występuje w lasach liściastych i iglastych, często pod brzozami.
• Ma charakterystyczny pomarańczowo-czerwony kapelusz. Jest łatwy do rozpoznania i bardzo popularny. Najczęściej rośnie w lasach iglastych, wśród mchów.
• Gąska zielonka. Ma zielony, kleisty kapelusz i białawy trzon. Rozróżnienie jej od trujących gatunków wymaga doświadczenia. Występuje w lasach liściastych.
• Opieńka. Charakteryzuje się cienkim, elastycznym kapeluszem i rośnie głównie na pniach drzew, zwłaszcza na bukach i dębach.
• Zajączek. Mały, żółty grzyb, który często rośnie w grupach. Jest miękki i ma delikatny smak. Spotykany w lasach iglastych.

Triki dla zbieraczy grzybów

1. Wyrusz wcześnie rano
Poranne godziny to najlepszy czas na grzybobranie. Świeża rosa sprawia, że grzyby są lepiej widoczne i wilgotne, co ułatwia ich zauważenie między roślinnością. Dodatkowo, poranny spacer gwarantuje, że będziesz jednym z pierwszych w lesie, zanim inni zbieracze zdążą przeszukać najbardziej popularne miejsca.

2. Obserwuj zwierzęta
Często zwierzęta, takie jak dziki, mogą nieświadomie wskazać miejsca obfite w grzyby. Dziki, które żywią się grzybami, szczególnie truflami, potrafią lokalizować je niezwykle skutecznie. Obserwowanie ich śladów i miejsc przeszukanych przez te zwierzęta może doprowadzić do odkrycia najlepszych lokalizacji.

3. Koszyk zamiast torby
Grzyby najlepiej zbierać do koszyka z naturalnych materiałów, np. wiklinowego, który pozwala im oddychać i zapobiega ich zgnieceniu. Koszyk jest również przewiewny, co pomaga zachować świeżość grzybów. Zbieranie grzybów do foliowej torebki sprawia, że stają się „parzone”, szybko się psują i tracą smak.

4. Narzędzia i akcesoria
Zabierz mały nożyk lub scyzoryk – odcinanie grzybów u nasady zapobiega zabieraniu ziemi i innych roślin, a także chroni grzybnię przed uszkodzeniem. Warto mieć też ze sobą latarkę czołową, która może okazać się pomocna, gdy poranne światło jest jeszcze słabe, oraz lupę do przyglądania się szczegółom grzybów.

5. Badanie grzybów w stacji sanitarno-epidemiologicznej
Jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości co do identyfikacji zebranych grzybów, możesz zanieść je do lokalnej stacji sanitarno-epidemiologicznej. W Polsce takie stacje oferują bezpłatne badania grzybów, co może pomóc uniknąć zatrucia grzybami trującymi. Warto korzystać z tego typu usług, szczególnie jeśli dopiero rozpoczynasz swoją przygodę z grzybobraniem lub masz wątpliwości co do niektórych okazów.

Pamiętaj o zasadach bezpieczeństwa i ochrony przyrody

Podczas grzybobrania należy pamiętać, że bezpieczeństwo i ochrona środowiska są najważniejsze. Zbieraj tylko te grzyby, które dobrze znasz i jesteś pewien ich jadalności – jeśli masz wątpliwości, lepiej zostawić grzyb w lesie. Unikaj zbierania młodych okazów, które mogą być trudne do identyfikacji, oraz grzybów uszkodzonych, zanieczyszczonych czy zaatakowanych przez szkodniki. Pamiętaj również, aby nie niszczyć otoczenia i nie deptać roślinności – las zostawiaj w takim stanie, w jakim go zastałeś.

Grzybobranie to nie tylko okazja do zdobycia smacznych składników do posiłku, ale także wspaniały sposób na kontakt z naturą. Dzięki zachowaniu odpowiednich zasad, czas spędzony w lesie będzie przyjemny i bezpieczny.

Gdzie nie można zbierać grzybów?

W Polsce istnieją określone miejsca, gdzie zbieranie grzybów jest zabronione, aby chronić wyjątkowe ekosystemy oraz rzadkie gatunki roślin i grzybów. Oto przykłady takich obszarów:

1. Parki Narodowe – w polskich parkach narodowych grzybobranie jest najczęściej całkowicie zabronione. Na przykład w Białowieskim Parku Narodowym oraz Tatrzańskim Parku Narodowym zbieranie grzybów jest niedozwolone ze względu na ochronę cennych gatunków roślin i zwierząt. Wyjątkiem są jedynie niektóre strefy buforowe w wyznaczonych parkach narodowych, gdzie zbieranie jest dozwolone, ale wymaga zgody zarządu parku.
2. Rezerwaty przyrody – w rezerwatach przyrody, takich jak Rezerwat Śnieżycowy Jar w Wielkopolsce czy Rezerwat Białe Ługi w Świętokrzyskim, obowiązują surowe zasady ochrony przyrody, co obejmuje zakaz zbierania grzybów. Te obszary służą zachowaniu unikalnych gatunków flory i fauny, a zbieranie grzybów mogłoby wpłynąć na ich ekosystem.
3. Obszary Natura 2000 – choć na terenach objętych ochroną Natura 2000 zasady mogą być mniej rygorystyczne niż w parkach narodowych czy rezerwatach, w niektórych miejscach również obowiązuje zakaz zbierania grzybów, szczególnie tam, gdzie występują zagrożone gatunki grzybów lub roślin.
4. Tereny prywatne – zbieranie grzybów na terenach prywatnych bez zgody właściciela jest niezgodne z prawem. Dotyczy to przede wszystkim lasów prywatnych, w których grzybiarze powinni mieć pozwolenie na wejście.

Szanując zasady ochrony przyrody oraz lokalne regulacje, dbamy o środowisko i zapewniamy, że grzybobranie pozostanie bezpieczną i odpowiedzialną przyjemnością, dostępną także dla przyszłych pokoleń. Życzymy pełnych koszyków, niezapomnianych przygód i odkrycia leśnych skarbów ukrytych w zieleni! Pamiętaj, że każde wyjście do lasu to nie tylko okazja do zebrania smacznych grzybów, ale też do posłuchania szumu drzew, złapania oddechu i wsłuchania się w odgłosy przyrody.

fot. PalKarlsen / Pixabay