Do końca br. ok. 2,5 tys. zakładów przemysłowych ma czas na uzyskanie tzw. pozwoleń zintegrowanych, które są w istocie licencją na działanie. Ten obowiązek wynika z wdrożenia do polskiego prawa ekologicznego dyrektywy unijnej. Do tej pory nie wydano ani jednego takiego pozwolenia. Na rozpatrzenie czeka zaledwie 15 wniosków….
Według dotychczasowych zasad każdy zakład przemysłowy uzyskiwał od stosownych władz pozwolenie na odprowadzanie do środowiska określonej ilości zanieczyszczeń. I tak normy dopuszczalnej emisji ustalano oddzielnie dla zniszczeń powietrza, wód, gleb. Obecnie, w myśl zapisów unijnej dyrektywy w sprawie pozwoleń zintegrowanych (tzw. dyrektywa IPPC), zakład ma uzyskać jedno zezwolenie dla wszystkich rodzajów emisji.
Chodzi o wyeliminowanie nieuczciwych praktyk przedsiębiorców, którzy korzystając z tego, że w różnych krajach obowiązywały różne normy na odprowadzanie zanieczyszczeń do środowiska, lokowali swoje brudne technologie tam, gdzie normy były mniej restrykcyjne. Okazuje się, że zdarzało się to również w Unii Europejskiej. To powodowało nieuczciwą konkurencję, bo firmy produkujące w krajach o dużych rygorach ekologicznych wytwarzały swe produkty znacznie drożej. Przez to stawały się mniej konkurencyjne. To zaś godziło w jedną z podstawowych unijnych zasad, tj. zapewniania na obszarze Unii równych szans dostarczania na wspólny rynek produktów i usług.
Podstawowym jednak celem wdrożenia dyrektywy o pozwoleniach zintegrowanych jest oczywiście skuteczniejsza ochrona środowiska. Zakład uruchamiający nową instalację, co do której są wymagania IPPC (listę branż ustalił już minister środowiska w specjalnym rozporządzeniu), ma obowiązek zastosowania tzw. najlepszej dostępnej techniki (BAT). Chodzi tu nie tylko o technologię, ale w ogóle o efektywność procesów zarządzania przedsiębiorstwem i produkcją, ze szczególnym uwzględnieniem ograniczania emisji zanieczyszczeń u źródeł, w samej technologii, a nie jak dotychczas „na końcu rury”. Wymagania BAT sprawiają więc, że używa się mniej surowców i energii, a produkty nadają się do recyklingu. Obowiązuje zasada, że oczyszczaniu i składowaniu podlega tylko to, czego nie da się wyeliminować na etapie produkcji..
Zgodnie z przepisami zakłady podlegające dyrektywie muszą uzyskać pozwolenie zintegrowane do końca tego roku. Jeżeli go nie otrzymają, będą musiały zakończyć produkcję. Wprawdzie minister środowiska określi dla każdej branży terminy ostatecznego dostosowania się do wymogu pozwoleń zintegrowanych, ale – jak zapowiada Janusz Mikuła, dyrektor Departamentu Inwestycji i Rozwoju Technologii MŚ – będą to terminy zaledwie kilkumiesięczne. Tylko dla nielicznych przedsiębiorstw przewidziano wydłużenie okresu dostosowawczego, nie dłużej jednak niż do października 2007 r. Terminem nieprzekraczalnym dla wszystkich przedsiębiorstw na terenie UE jest koniec roku 2010.
O pozwolenie zintegrowane będą musiały się ubiegać przedsiębiorstwa działające w przemysłach hutniczych, metalurgicznych, chemicznych, mineralnym energetycznym, rolnictwie i gospodarce odpadami. Szacuje się, że obowiązek ten dotyczy ok. 2,5 tys. zakładów w Polsce, w tym m.in. 220 elektrociepłowni, 290 firm zajmujących się wytwarzaniem i obróbką metali, 180 zakładów przemysłu mineralnego, 200 firm chemicznych i ok. 500 przedsiębiorstw zaangażowanych w gospodarkę odpadami.
Wiele nowych doświadczeń zebrano podczas realizacji programu pilotażowego, wspieranego przez rząd duński, w woj. śląskim, dolnośląskim i łódzkim. W efekcie wnioski o pozwolenia zintegrowane złożyło zaledwie 15 przedsiębiorstw. Ale pozwolenia nie uzyskało ani jedno. Czyżbyśmy mieli do czynienia z kolejnym „papierowym przepisem”, którego nie uda się wcielić w życie? Po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej, staniemy przed wyborem: albo będziemy respektować wynegocjowane terminy wdrożenia unijnych standardów, albo zapłacimy kary.
Fot. jwvein
